KRİL ALFABESİNİ KOLAY ÖĞRENME METODU (1)
BÜYÜK HARFLERLE;
Татарча крил ....................Türkçe Alfabe ile .....................Ortak Alfabe ile
hИЧБЕРӘY-БАРЫСЫ..........HİÇBIREV-BARISI.............HİÇBERÄÜ-BARISI
YРДӘК-КАЗ ............................ÜRDEK-KAZ ..........................ÜRDÄK-QAZ
БАЙ-ЯРЛЫ ..............................BAY-YARLI............................ BAY-YARLI
БАРА-КАЙТА......................... BARA-KAYTA ........................BARA-QAYTA
БАРА-ТУКТЫЙ .....................BARA-TUKTIY...................... BARA-TUQTIY
ФАЙДА-ЗАРАР...................... FAYDA-ZARAR..................... FAYDA-ZARAR
ДУС-ДӨШМАН ......................DUS-DÖŞMAN .......................DUS-DÖŞMAN
ЕЛМАЕП-КӨЛЕП ..................YILMAYIP-KÖLEP............... YILMAYIP-KÖLEP
ҖИР-КYК ...............................CİR-KÜK ..................................CİR-KÜK
КИҢ-ТАР................................ KİN-TAR................................. KİÑ-TAR
КӨН-ТӨН............................... KÖN-TÖN............................... KÖN-TÖN
КЫЗY -САЛКЫН.................. KIZU-SALKIN ........................QIZU-SALQIN
МЕНӘ-ТӨШӘ .......................MİNE-TÖŞE ...........................MENÄ-TÖŞÄ
СУЫК-ҖЫЛЫ ......................SUIK-CILI............................... SUIQ-CILI
ТИРӘН-САЙ .........................TİREN-SAY ............................TİRÄN-SAY
ЧИШЕНӘ-КИЕНӘ ..............ÇİŞİNE-KİYİNE .....................ÇİŞENÄ-KİYENÄ
ЭРЕ-ВАК ...............................İRİ-VAK ...................................ËRE-VAK
ЮМШАК-КАТЫ .................YOMŞAK-KATI....................... YOMŞAQ-QATI
ЯТА-ТОРА ...........................YATA-TORA............................ YATA-TORA
Küçük Harflerle;
Татарча крил................... Türkçe Alfabe ile ...................Ortak Alfabe ile
hичберәy-барысы.............hiçbırev-barısı .......................hiçberäü-barısı
yрдәк-каз ...........................ürdek-kaz .............................ürdäk-qaz
бай-ярлы ...........................bay-yarlı................................bay-yarlı
бара-кайта......................... bara-kayta ............................bara-qayta
бара-туктый .......................bara-tuktıy............................bara-tuqtıy
файда-зарар........................ fayda-zarar...........................fayda-zarar
дус-дөшман ........................dus-döşman ....................... .dus-döşman
елмаеп-көлеп .....................yılmayıp-kölep............. .yılmayıp-kölep
җир-кyк ...............................cir-kük ................................cir-kük
киң-тар................................ kin-tar................................. kiñ-tar
көн-төн............................... kön-tön.................................kön-tön
кызy -салкын.................. ....kızu-salkın ............................qızu-salkın
менә-төшә ...........................mine-töşe .............................menä-töşä
суык-җылы .........................suık-cılı.............................. ..suıq-cılı
тирән-сай ............................tiren-say ..............................tirän-say
чишенә-киенә .....................çişine-kiyine .................... .çişenä-kiyenä
эре-вак .................................iri-vak ................................ëre-vaq
юмшак-каты ........................yomşak-katı....................... yomşaq-qatı
ята-тора ...............................yata-tora............................ yata-tora
Kril Alfabesinin Türkçe okunuşları
Аа (Aa) ,,,,,,,Бб (Bb),,,,,,,,,,,,, Җ җ ,,,,,,,,,,,,,,(Cc),,,,,,,,,,, Чч (Çç),,,,,,,,, Дд (Dd)
Әә (Ee),,,,,,, Ее (Ìì),,,,,,,,,,,,,, Фф (Ff) ,,,,,,,,Гг (Ğğ) ,,,,,,Хх (Hh),,,,,,, hh (Hh)
Ыы (Iı ,,,,,,,,,Ии (İi),,,,,,,,,,,, Жж (Jj) ,,,,,,,,,,Кк (Kk),,,,Лл (Ll),,,,,,,,, Мм (Mm)
Нн (Nn) ,,,,,,,Ң Ң (Ññ),,,,,,,,,,, Оо (Oo),,,,,,,,ӨӨ (Öö),,, Пп (Pp),,,,,,, Рр (Rr)
Сс (Ss),,,,,,,, Шш (Şş) ,,,,,,,,,,Тт/m (Tt),,,,, Уу (Uu),,, YY (Üü),,,,, Вв (Vv)
Йй (Yy),,,,,,,,Зз (Zz),,,,,,,,,,,,, Цц (TSts),,,,,,,, Яя (YA ya) ,,,,,,,,,,,,Юю (YO yo)
Ьь ( ‘ ) Ьь (durdurma-yumuşatma işareti)
Qq Harfi Ortak alfabede kullanılıyor. (Türkçedeki Kalın Kk için) (Qazan, Qırım)
Kk Harfi Ortak alfabede ince (Kk) için kullanılıyor. (Kük, Kiñ)
Ortak alfabede Ğğ harfi genellikle Tatarstan sitelerinde Türkçe'deki Gg yerine kullanılıyor.
Türkiye'de ise genellikle Türkçedeki Gg kullanılıyor.
Dikkat edilecek hususlar.
Krilitsa da bulunmayan fakat Tatarcada bulunan sesler için Tatar Kril'de bazı harfler türetilmiştir.
Bunlar ;
-Türkçe alfabedeki (Ee) sesi için Tatar Krilde; ters (e) harfi kullanılmaktadır. Bu harfi (Ә) olarak yazılmaktadır. Ortak alfabede bu harf genellikle (Ää) olarak ifade ediliyor.
-Türkçe alfabedeki (Hh) sesi için Tatar Krilde; Kalın (H) için (Xx), ince (H) için (hh) harfleri kullanılmaktadır.
-Türkçe alfabede bulunmayan ancak Tatar Kril de bulunan (Ee) harfi kelime başına geldiğinde (yì), kelime ortasına geldiğinde (ì) olarak okunur. (минем) (Türkçe benim) , (ел) (Türkçe (yıl).
-Türkçe alfabede bulunmayan diğer bir harf (Ң ң ) (аныҢ -моныҢ) (Türkçe onun-bunun) Tatar Kril de H harfinin sağ ayağının aşağısında devam eden bir çizikle ifade edilmektedir.
-Kril de (Тт) nin diğer bir yazılış şekli (m) şeklindedir. Yani küçük m ile yazılabilmektedir.
-Latin veya Krilde; Oo harfleri okunurken Iı harfine yakın bir ses ile okunur. (Onıtma!)
-Latin veya Krilde; Öö- ӨӨ harfleri okunurken İi harfine yakın bir ses ile okunur. (Öy-Türkçesi Ev)
Ëzerläüçe B.Aktash 2005 yıl İzmir
